خانواده‌های کتابشناختی در فهرستهای رایانه‌ای: نگاه کاربران به خانواده شاهنامه فردوسی از رویکرد الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (FRBR)

Authors

  • مهری پریرخ استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی
Abstract:

هدف این پژوهش، بررسی همخوانی میان الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‏های کتابشناختی با فهرستهای رایانه‏ای کنونی از رویکردی کاربرگراست. در این راستا، دیدگاه کاربران بالقوة فهرستهای رایانه‏ای نسبت به موجودیتهای مختلف الگو و خانواده‏های کتابشناختی، بررسی شد. بدین منظور، خانواده کتابشناختیِ شاهنامه فردوسی به منزلة نمونه انتخاب شد و یک مجموعه 40 کارتی در پیوند با این خانواده‏ در اختیار یک گروه 30 نفری از افراد صاحب نظر و متخصص در حوزه شاهنامه‎پژوهی قرار گرفت. طی نشستهای صورت گرفته با این افراد، نگاه و دسته‏بندی کلی آنها نسبت به خانواده کتابشناختی، همخوانی دیدگاه آنها با موجودیتهای الگوی ملزومات کارکردی و اولویت‏بندی آنها روی موجودیتهای مختلف الگو در پیوند با یک نیاز خاص، بررسی گردید. در پیوند با خانواده کتابشناختی شاهنامه، 11 خوشه توسط مصاحبه‎شوندگان شناسایی گردید. نتایج حاکی از آن است که با توجه به موجودیتهای الگو، ودر پیوند با دسته‏بندی اعضای خانواده کتابشناختی به صورت کلی، رویکرد کاربران بالقوه رویکردی از بالا به پایین است و آنها در مواجهه با اعضای خانواده کتابشناختی، ابتدا اثر اصلی، سپس بیانها، قالبها و در نهایت مدرکها را شناسایی می‏کنند. این درحالی است که در پیوند با یک نیاز اطلاعاتی خاص، کاربران رویکردی پایین به بالا داشته و ابتدا مدرک جایگزین، و سپس قالب جایگزین از سوی آنها انتخاب شده و در صورت نبود موارد پیش‏گفته، به بیانها و اثرهای دیگر مراجعه می‏کنند. از دستاوردهای این پژوهش، ایجاد زمینة لازم جهت پیشنهاد درخت‌واره‏ای برای خانواده کتابشناختی شاهنامه و نیز ارائه الگویی مفهومی در زمینه پیاده‏سازی دستاوردهای این پژوهش در فهرستهای رایانه‏ای بوده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی: شیوه‌ای نوین در تنظیم عناصر کتابشناختی

Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) is a conceptual model for the arrangement of bibliographic records in catalogs and databases which was proposed in IFLA 1997, following a plan for revising Anglo-American Cataloging Rules (AACR). This model is inclined to be separated from the other cataloging rules, and uses a new structure for storing and displaying bibliographic record...

full text

معرفی مدل ملزومات کارکردی پیشینه‌‌های کتابشناختی

هدف: مدل «اف.آر.بی.آر.» یا ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی، مدلی مفهومی است که به‌دنبال غنی‌سازی پیشینه‌های کتابشناختی است. این مقاله، به‌دنبال شناسایی و درک مدل، معایب، و مزایای آن است. روش/ رویکرد پژوهش: مقاله حاضر، مقاله‌‌ای مروری است که با تمرکز بر گزارش‌های ایفلا و مقالات نگارش­یافته در مورد مدل «اف.آر.بی.آر.» نگارش یافته است. یافته­ها: «اف.ار.بی.ار» محیطی برای ایجاد حداکثر پیوندها...

full text

روابط کتابشناختی اثر به اثر در حوزه‌های موضوعی علوم پزشکی بر اساس الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی

Background and Aim: FRBR is one of the models considered in cataloging and work-to-work relationships are introduced as types of bibliographic relationships present in this model. This study examines the distribution of dispersion relationships in medical subject areas based on FRBR model in Persian medical sources published from 2006 to 2010. Materials and Methods: This study is a descriptive ...

full text

بررسی میزان انطباق ساختار مارک ایران بر الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‏های کتابشناختی(frbr) و نگاه کاربران فهرست‏های رایانه‏ای به موجودیت‏های مطرح در این الگو

هدف اصلی این پژوهش، بررسی همخوانی میان الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‏های کتابشناختی با فهرست‏های رایانه‏ای کنونی از دو رویکرد نظام‏گرا و نیز کاربرگرا است. در این راستا، موجودیت‏ها و کارکردهای الگوی ملزومات کارکردی بر فیلدهای اصلی و فرعی مارک ایران (مورد استفاده در نرم افزار رسا)، و نیز دیدگاه کاربران بالقوه فهرست‏های رایانه‏ای نسبت به موجودیت‏های مختلف الگو و خانواده‏های کتابشناختی مورد بررسی قر...

15 صفحه اول

استفاده از الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی در فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی دیجیتال شده

در فرایند سازماندهی مدارک موجود در کتابخانه، فهرست‌نویسی مواد و تهیة سیاهه‌ای از آنها همواره متداول و رایج بوده‌است. کتابداران همواره درصدد یافتن راهی برای  نظم دادن به مجموعه‌ها بوده‌اند تا از این طریق، دسترسی مراجعان به مواد موجود را میسر سازند. این امر در مورد نسخه‌های خطی در قالب متن و یا الکترونیکی نیز صادق بوده و استفاده مؤثر کاربران از این مواد، از طریق توصیف دقی...

full text

معرفی مدل ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی

هدف: مدل «اف.آر.بی.آر.» یا ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی، مدلی مفهومی است که به دنبال غنی سازی پیشینه های کتابشناختی است. این مقاله، به دنبال شناسایی و درک مدل، معایب، و مزایای آن است. روش/ رویکرد پژوهش: مقاله حاضر، مقاله ای مروری است که با تمرکز بر گزارش های ایفلا و مقالات نگارش­یافته در مورد مدل «اف.آر.بی.آر.» نگارش یافته است. یافته­ها: «اف.ار.بی.ار» محیطی برای ایجاد حداکثر پیوندهای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue شماره 1 (پیاپی 53)

pages  9- 38

publication date 2011-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023